Doktora Tezi: Dr. Esra Sert–Yüksek Lisans Tezi: Öykü Çömez

Dr. Esra Sert: İstanbul’un kentsel metabolizması: 1839-2019 arasında metabolize olmuş sosyo-doğalar olarak kıyılar

 

Danışman: Prof. Dr. Güven Arif Sargın
Yer Bilgisi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Mimarlık Ana Bilim Dalı / Mimarlık Bilim Dalı

 

Modern kentsel mekanların oluşum süreçlerini kentsel politik ekoloji perspektifinden ele almak doğanın mekan olarak üretimini ele alan bağlamı ortaya çıkarmaktadır. İçinde yaşadığımız ekolojik yarılmalar çağında, temelde kentsel tasarım ve mimari projelerle kurumsallaşan toplum ve doğa arasındaki karmaşık ilişkiyi kavramak ve değiştirmek için bir şehrin kentsel metabolizmasını ortaya çıkarmak gelecekte önemli yer tutacaktır. Bu tez 1839-2019 yılları arasında İstanbul’un değişen kentsel metabolizmasını anlamak için kentsel politik ekoloji perspektifini araştırmaktadır. Öncelikle, kentsel mekanın karmaşık sosyo-doğal üretiminin ve dönüşümünün kıyılar özelinde belirli metabolik akışların politik-siyasal güçler ve mücadeleler aracılığıyla gömülü olduğu kentsel metabolizma konsepti bağlamıyla eleştirel bir yaklaşım geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bunu yaparken ilk olarak, her dönemin politik-ekonomik vizyonunda, projeksiyonunda ve mücadelesinde gömülü olan mekan üretim ajandasını oluşturan belirli metabolik akışların izini sürmektedir. İkinci olarak, tez İstanbul’un 1839 ve 2019 yılları arasında “emek-yoğun kentsel metabolizmadan” “sermaye-yoğun kentsel metabolizmaya” geçişi ve mücadeleyi kaydetmektedir. Üçüncü olarak, kentsel politik ekoloji perspektifinde İstanbul’un değişen kentsel metabolizmasına ilişkin metabolik akışlarla işleyen politik araç olarak mimarlık pratiğinin ve kentsel ajandanın kritik rolünü takip etmektedir. Bu doktora tezinin özgün katkısı, genel olarak kent çalışmalarındaki kentsel metabolizma bağlamına ve sosyal ile doğal olan arasındaki ikilikleri aşmaya bir katkı sağlamaktır. Ayrıca, değişen doğa ideolojisinin mekân oluşturma gündemi üzerinden keşfedilmesi ve İstanbul’da bir dönemin bitmemiş projeksiyonun başka bir dönemde tamamlanmasının açığa çıkarılması da diğer özgün katkılarını oluşturmaktadır. Hepsinin ötesinde, bu tez kıyıyı kapitalist üretim ilişkilerinde metabolize olmuş bir sosyo-doğa olarak ele alarak, farklı politik vizyon ve projeksiyonlar ışığında, kentin iç kısımlarıyla bağlantılılığını kaybetmeden karanın, suyun, kentsel boşluğun, petrolün, kömürün, demir ve çimentonun metabolik akışları aracılığıyla mekansallaşmasını sorgulamaktadır. Bu bağlamda, bu çalışma eleştirel mimarlık ve kent çalışmalarındaki gelecekteki kentleşme süreçlerine dair araştırmalara ve bu sürecin sosyo-doğal peyzajları, insan sağlığını ve ekosistemleri nasıl etkileyeceğine dair eleştirel bir öngörü sunmayı amaçlamaktadır.

Öykü Çömez: Miras su yönetimi sistemleri ile çağdaş doğa-temelli çözümlerin entegrasyonu: Bodrum (Türkiye) örneği

 

Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Nicel Saygın
Yer Bilgisi: İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı / Kentsel Tasarım Bilim Dalı

 

Hayatın vazgeçilemez bir kaynağı olarak su, aşırı tüketim, kirlilik, iklim değişikliği, ve kötü yönetim pratikleri gibi nedenlerden dolayı günümüzde kıt bir kaynak olarak değerlendirilmektedir. Dünya’da su kıtlığı her geçen gün daha fazla hissedilmeye başladıkça, kentlerde su yönetimine yeni ve yaratıcı çözüm arayışları ortaya çıkmıştır. Bilinçli kent yönetimleri, beton ve boru çözümlerin yerine, doğa ve yerel ile uyumlu ve hassat çözüm arayışlarını sürdürmekte ve farklı şekillerde uygulamaktadırlar. Yarı-kurak iklimi nedeni ile halihazırda su kıtlığı problemleri ile yüzleşen ve iklim değişikliğine hassas Türkiye’de, su yönetimine beton çözümlerin oluşturduğu geleneksel bir yaklaşım hakimdir. Bodrum, Anadolu’da, kendi kültüründe barındırmış olduğu ve geçmişte yüzyıllarca kullanılmış etkili su toplama yöntemleri olan önemli bir yerleşim örneği olup çalışma alanı olarak belirlenmiştir Tezin amacı yerel yöntemleri gün yüzüne çıkararak, tekrardan, doğa temelli tekniklerle birleştirip kentin su sıkıntısına kendi geçmişinden gelen doğası ve yereli ile uyumlu, çevresel olarak hassas ve etkili çözüm önerileri sunmaktır. Çalışmada, ilk olarak farklı tarihi kentlerin su yönetim methodları incelenmiştir. Daha sonra dünyada ve Türkiye’de su problemleri ve farklı yönetim şekilleri tartışılmıştır. Bunlara örnek olarak farklı ülkelerin uyguladığı yenilikçi ve hassas su yönetimi konseptleri ve uygulama biçimleri ile yeni bir bakış açısı olan mavi-yeşil altyapı sistemleri doğa-temelli çözüm önerilerinin bir aracı olarak ele alınmıştır. Daha sonra Bodrum Yarımadası su problemleri ve yönetimi araştırılmış, mevcut durum analizleri yapılmış ve yore halkından 51 kişi ile bir anket gerçekleştirilmiştir. Analizler ve anket sonucu elde edilen verilerle Bodrum Yarımadası için yerel su mirasını, yenilikçi doğa-temelli çözümler ile entegre edici stratejiler sunan bir rehber hazırlanmıştır.

Seminer Videoları